Gemi Adamlarının Çalışma Hayatına İlişkin Soru ve Cevaplar

• Soru: Kaptanın günlük çalışma süresi kaç saat öğrenebilir miyim?

1, Cevap: 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 26′ncı maddesinde iş süresinin günlük sekiz ve haftada 48 saat olduğu belirtilmiştir.

• Soru: Haftada gemi adamı olarak 4 saat çalışıyorum, fazla çalışma ücretine hak kazanır mıyım?

2,Cevap: Hak kazanamazsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 28′nci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtilmektedir.

• Soru: Haftada gemi adamı olarak 51 saat çalışıyorum, fazla çalışma ücretine hak kazanır mıyım?

3,Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 28′nci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtildiğinden haftada 3 saat karşılığı fazla çalışma ücretiniz ödenmelidir.

• Soru: Haftada 52 saat çalışıyorum ne kadar fazla çalışma ücreti alabilirim?

4,Cevap: 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 28′nci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği ve fazla çalışmanın her saatine ödenecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %25 oranında artırılmak suretiyle bulunacak miktardan az olamayacağının öngörülmesi nedeniyle; haftada 4 saat fazla çalışmanıza karşılık 5 saat ücret artı olarak ödenmelidir.

• Dokuz ( 9 ) gemi adamı çalıştırıyorum, ücretlerini banka kanalıyla ödemeliyim mi?

5.Cevap: Ödemelisiniz. Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın bankalar aracılığıyla ödenmesine dair yönetmelik’in 8′inci maddesinde 10 gemi adamı çalıştıran işveren ya da işveren vekilleri işçilere yapacakları ödemeleri banka kanalıyla ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.

• Soru: On bir ay 15 gün hizmetim var kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

6,Cevap: Kıdem tazminatına hak kazanamazsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesinde hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl ibaresi yer aldığından hizmetiniz en az 1 yıl olmalıdır.

• Gemi adamım tutuklandı kıdem tazminatı ödemeliyim mi?

7.Cevap: Kıdem tazminatına hak kazanamaz. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 14′ncü maddesinde işveren tarafından Bu Kanunun 14′üncü maddesinin 1′inci fıkrası dışında feshedilirse kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmiş olup, tutukluluk da aynı Kanunun 14′üncü maddesinin I’inci bendi hallerindendir.

• İşveren ücretimi ödemiyor gemi adamı olarak tek taraflı feshedersem kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

8.Cevap: Kıdem tazminatına hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20′nci maddesi ve 14′üncü maddesinin II’nci bendinde ödeneceği belirtilmektedir.

• Üç yıldan beri A işyerinde gemi adamı olarak çalışıyorum, askere gideceğimden dolayı işi bırakacağım, kıdem tazminatına hak kazanır mıyım

9.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılıyorum kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

10.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Emeklilik nedeniyle işten ayrılacağım kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

11.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca emeklilik nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Malullük aylığı nedeniyle işten ayrılıyorum kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

12.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca malullük aylığı almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılacağım kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

13.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Eşim 01 Mayıs 2010 ayında öldü, işyerinde 10 yıldan beri gemi adamı olarak çalışmaktadır, kıdem tazminatı alabilir miyim?

14.Cevap: Alabilirsiniz. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi işçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödeneceğini belirtmektedir.

• İşyerinde 10 yıldan beri gemi adamı olarak çalışıyorum, ne kadar ücretim tutarında kıdem tazminatı alabilirim?

15.Cevap: 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesinde işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence gemi adamına 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmektedir. Dolayısıyla, her yıl için 30 günlük olmak üzere toplam 300 günlük ücretiniz tutarında yani 10 aylık ücretiniz tutarında kıdem tazminatına hak kazanırsınız.

• Deniz İş Kanununa göre gemiadamlarına ne kadar süre yıllık izin verilir?

16.Cevap: Aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç hizmet aktine dayanarak en az altı ay çalışmış olan gemi adamı, yıllık ücretli izine hak kazanır. İzin süresi, altı aydan bir yıla kadar hizmeti olan gemiadamları için 15 günden ve bir yıl ve daha fazla hizmeti olanlar için yılda bir aydan az olamaz.

• Deniz İş Kanununa göre deneme süresi ne kadardır?

17.Cevap: Süresi belirli olmayan hizmet akitlerinde deneme süresi en çok bir aydır.

• Deniz İş Kanununa göre haftalık çalışma süresi ne kadardır?

18.Cevap: Genel bakımdan iş süresi, günde sekiz ve haftada kırk sekiz saattir. Bu süre haftanın iş günlerine eşit olarak bölünmek suretiyle uygulanır.

• Kaptanın günlük çalışma süresi kaç saat öğrenebilir miyim?

19.Cevap: 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 26′ncı maddesinde iş süresinin günlük sekiz ve haftada 48 saat olduğu belirtilmiştir.

• Haftada gemi adamı olarak 4 saat çalışıyorum, fazla çalışma ücretine hak kazanır mıyım?

20.Cevap: Hak kazanamazsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 28′nci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtilmektedir.

• Haftada gemi adamı olarak 51 saat çalışıyorum, fazla çalışma ücretine hak kazanır mıyım?

21.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 28′nci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtildiğinden haftada 3 saat karşılığı fazla çalışma ücretiniz ödenmelidir.

• Haftada 52 saat çalışıyorum ne kadar fazla çalışma ücreti alabilirim?

22.Cevap: 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 28′nci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği ve fazla çalışmanın her saatine ödenecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %25 oranında artırılmak suretiyle bulunacak miktardan az olamayacağının öngörülmesi nedeniyle; haftada 4 saat fazla çalışmanıza karşılık 5 saat ücret artı olarak ödenmelidir.

• Dokuz ( 9 ) gemi adamı çalıştırıyorum, ücretlerini banka kanalıyla ödemeliyim mi?

23.Cevap: Ödemelisiniz. Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın bankalar aracılığıyla ödenmesine dair yönetmelik’in 8′inci maddesinde 10 gemi adamı çalıştıran işveren ya da işveren vekilleri işçilere yapacakları ödemeleri banka kanalıyla ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.

• On bir ay 15 gün hizmetim var kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

24.Cevap: Kıdem tazminatına hak kazanamazsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesinde hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl ibaresi yer aldığından hizmetiniz en az 1 yıl olmalıdır.

• Gemi adamım tutuklandı kıdem tazminatı ödemeliyim mi?

25.Cevap: Kıdem tazminatına hak kazanamaz. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 14′ncü maddesinde işveren tarafından Bu Kanunun 14′üncü maddesinin 1′inci fıkrası dışında feshedilirse kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmiş olup, tutukluluk da aynı Kanunun 14′üncü maddesinin I’inci bendi hallerindendir

• İşveren ücretimi ödemiyor gemi adamı olarak tek taraflı feshedersem kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

26.Cevap: Kıdem tazminatına hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20′nci maddesi ve 14′üncü maddesinin II’nci bendinde ödeneceği belirtilmektedir.

• Üç yıldan beri A işyerinde gemi adamı olarak çalışıyorum, askere gideceğimden dolayı işi bırakacağım, kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

27.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılıyorum kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

28.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Emeklilik nedeniyle işten ayrılacağım kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

29.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca emeklilik nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Malullük aylığı nedeniyle işten ayrılıyorum kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

30.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca malullük aylığı almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılacağım kıdem tazminatına hak kazanır mıyım?

31.Cevap: Hak kazanırsınız. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi uyarınca toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.

• Eşim 01 Mayıs 2010 ayında öldü, işyerinde 10 yıldan beri gemi adamı olarak çalışmaktadır, kıdem tazminatı alabilir miyim?

32.Cevap: Alabilirsiniz. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesi işçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde kıdem tazminatı ödeneceğini belirtmektedir.

• İşyerinde 10 yıldan beri gemi adamı olarak çalışıyorum, ne kadar ücretim tutarında kıdem tazminatı alabilirim?

33.Cevap: 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesinde işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence gemi adamına 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmektedir. Dolayısıyla, her yıl için 30 günlük olmak üzere toplam 300 günlük ücretiniz tutarında yani 10 aylık ücretiniz tutarında kıdem tazminatına hak kazanırsınız.

• 10.000 TL. net ücret alıyorum, kıdem tazminatıma esas ücretim ne kadardır?

34.Cevap: Kıdem tazminatınız hesaplanırken, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemeyeceği belirtildiğinden, dönem kıdem tazminatı tavanı miktarı dikkate alınacaktır.

• Daha önceki hizmetimden dolayı kıdem tazminatı aldım, tekrar aynı işyerinde çalışmaya devam ettim, daha önceki süre için tekrar kıdem tazminatı alabilir miyim?

35.Cevap: Alamazsınız. 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesinde aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı ve ikramiye ödenmeyeceğini belirtmektedir.

• Kıdem tazminatında her yıl için ödenecek 30 günlük ücret artmaz mı?

36.Cevap: Artabilir. 1475 sayılı İş Kanununun 14′ncü maddesinde kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet akitleri veya toplu iş sözleşmeleri ile gemi adamı lehine değiştirilebileceğini belirtmektedir.

• Eşim öldü kıdem tazminatını biz isteyebilir miyiz?

37.Cevap: İsteyebilirsiniz. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20′nci maddesinde gemi adamının ölümü halinde yukarıdaki hükümlere göre doğan tazminat tutarının kanuni mirasçılarına ödeneceğini belirtmektedir.

• Kıdem tazminatında zamanaşımı var mıdır?

38.Cevap: Kıdem tazminatı 818 sayılı Borçlar Kanununun 125′nci maddesi uyarınca 10 yıllık zamanaşımına tabidir.

• Kıdem tazminatımdan kesinti yapılır mı?

39.Cevap: Sadece damga vergisi kesilir, başka kesinti yapılmaz.

• Gemi adamının günlük ve haftalık çalışma süresi ne kadardır?

40.Cevap: Gemi adamının günlük çalışma süresi sekiz, haftalık çalışma süresi kırk sekiz saattir. Kırk sekiz saatlik süre haftada çalışılan iş günlerine eşit bölünerek bulunur. Haftada 5 gün çalışan gemi adamı günde 9,6 saat çalışmış sayılır. İş süresi, gemi adamının işbaşında çalıştığı veya vardiya tuttuğu süredir.

• Deniz İş Kanunundaki iş sürelerine kimler dâhil değildir?

41.Cevap: Gemide çalışan birden fazla kaptanın bulunduğu gemilerde birinci kaptan veya kendisine vekalet eden kimse (kılavuz kaptanlar dahil),birden fazla makinistin bulunduğu gemilerde baş makinist, doktor ve sağlık memurları, hemşire ve hastabakıcılar, asli görevleri can, mal ve gemi kurtarma olan kurtarma gemilerinde çalışan gemi adamları, gemide kendi nam ve hesabına çalışanlar iş sürelerine tabi değillerdir.

• Gemi adamı hangi hallerde fazla saatlerde çalışmış sayılır?

42.Cevap: Gemi adamı haftalık çalışma süresi olan 48 saatin haftada çalışılan gün sayısına bölünmesiyle bulunacak rakamın aşılması halinde fazla saatlerde çalışmış sayılır.

• Yapılan fazla çalışmanın saat başına düşen miktarı ne kadar zamlı ödenir?

43.Cevap: Fazla çalışılan her saate ödenecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının % 25 arttırılması suretiyle bulunacak miktardan az olamaz.

• Gemi adamı hangi hallerde çalıştığı zaman fazla çalışma ücreti alamaz?

44.Cevap: Geminin, gemideki şahısların veya gemi hamulesinin (yüklerinin) selameti için kaptanın yapılmasını zaruri gördüğü işler, gümrük, karantina ve sair sıhhi formaliteler dolayısıyla yerine getirilmesinde zorunluluk bulunan ilave işler, gemi seyir halinde veya limanda iken gemide yaptırılan (yangın, gemiyi terk etme, denizde çatışma, denizden adam kurtarma ve savunma) talimleri hallerinde yapılan çalışmalar karşılığında fazla çalışma ücreti alınamaz.

• Gemi adamı haftada kaç gün tatil yapar?

45.Cevap: Haftalık çalışma süresini tamamlayan gemi adamı haftanın geri kalan günlerinde hafta tatili yapar. Liman hizmeti ve şehir hattı gemilerinde gemi adamı haftada altı günden fazla çalıştırılamaz. Hafta tatili gününde çalıştırılan gemi adamına haftanın diğer bir gününde nöbetleşe izin verilir. Haftanın diğer bir günü verilen tatil hafta tatili günü yerine geçer.

• Hafta tatilinde çalışmayan gemi adamına ücret ödenir mi?

46.Cevap: Hafta tatilinde çalışmayan gemi adamına bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti bir gündelik tutarında ödenir.

• Hafta tatilinde çalışan gemi adamı ücretini ne kadar fazla alır?

47.Cevap: Hafta tatilinde çalışan gemi adamı çalışmadan hak ettiği hafta tatili ücretine ilaveten çalıştığı hafta tatili günü karşılığındaki bir günlük yevmiyeyi en az % 25 zamlı olarak alır.

• Deniz İş Kanunu uyarınca gemi adamlarına ne kadar süre ücretsiz yol izni verilebilir?

48.Cevap: Yedi güne kadar

• Gemi adamı yıllık ücretli izne nasıl hak kazanır?

49.Cevap: Aynı İşveren emrinde veya aynı gemide en az 6 ay çalışmış olan gemi adamı yıllık ücretli izne hak kazanır.

• Deniz İş Kanunu uyarınca işveren veya işveren vekilinin tazminat karşılığı olarak gemi adamının ücretinden geçici olarak alıkoyacağı tutar kaç günlük ücretten fazla olamaz?

50.Cevap: On günlük ücretten fazla olamaz.

• Deniz İş Kanununa göre belirli bir sefer için yapılmış hizmet akti ne zaman sona erer?

51.Cevap: Geminin vardığı limanda yükünü boşaltmasıyla sona erer.

• Deniz İş Kanununa göre, gemi adamının çalışma süresi ne kadardır?

52.Cevap: Günde sekiz, haftada kırk sekiz saattir

• Deniz İş Kanununda 48 saatin üzerindeki çalışmalarda, fazla çalışma ücreti nasıl hesaplanır?

53.Cevap: Fazla çalışmanın her saatine ödenecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına miktarı yüzde 25 artırılmak suretiyle bulunacak miktardan az olamaz

• Gemi adamının hizmet akdi işverence kötü niyetli olarak feshedildiği tespit edilirse ödeyeceği tazminat tutarı kaç kat olarak belirlenir?

54.Cevap: Üç kat

• Deniz İş Kanununa göre deneme süresi ne kadardır?

55.Cevap: En çok bir ay

• Deniz İş Kanununda fesih hakkını kullanma öneli ne kadardır?

56.Cevap: Fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 6 işgünü, fiilin vukuundan itibaren 1 yıl

• Deniz İş Kanununa göre kıdem tazminatının hesaplanması ne üzerinden yapılır?

57.Cevap: Son ücret üzerinden

• Ücret ödeme defteri nasıl olmalı ve nerede bulunmalıdır?

58.Cevap: Noter onaylı olmalı ve her gemide bulunmalıdır

• Deniz İş Kanununda gemi adamlarına evlenmeleri halinde kaç gün izin verilir?

59.Cevap: Üç gün

• Deniz İş Kanununa göre gemi adamının ana ve babalarının ölümünde kaç gün izin verilir?

60.Cevap: İki gün

• Deniz İş Kanununa göre, gemi adamının ücretinden işveren tarafından ceza olarak yapılacak kesintiler en fazla ne kadar olmalıdır?

61.Cevap: Bir ayda üç gündelikten fazla olamaz

• Deniz İş Kanunu hükümlerine göre işveren veya işveren vekili, gemi adamının isteği halinde avans vermek zorunda mıdır?

62.Cevap: İşveren veya işveren vekilinin avans ödeme zorunluluğu vardır

• Deniz İş Kanunu uyarınca, işveren işe aldığı her gemi adamına en geç kaç gün içinde çalışma ve kimlik karnesi vermek zorundadır

63.Cevap: 15 gün içinde

• Seyir halindeki gemilerde çalışan gemi adamının hizmet akdi ne zaman sona erer?

64.Cevap: Hizmet akdi gemi seyir halindeyken sona ererse akit, geminin ilk limana varmasına ve güvenlik altına alınmasına kadar devam eder.

• Süresi belirsiz hizmet akitleri, 854 sayılı kanunun 14. maddesi dışında, gemi adamının işe alınmasından itibaren kaç ay geçmedikçe bozulamaz?

65.Cevap: Altı ay

• Deniz İş Kanununa göre, işi 2 yıl sürmüş olan gemi adamının hizmet akdi, bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak kaç hafta sonra bozulmuş sayılır

66.Cevap: Altı hafta sonra

• Deniz İş Kanununa göre, işi 3 yıldan uzun sürmüş gemi adamının hizmet akdi, bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak kaç hafta sonra bozulmuş sayılır?

67.Cevap: Sekiz hafta sonra